Muggenzifterij: jacht op de tijgermug
Recent werd het startschot gegeven van een campagne van het Departement Zorg om de opkomst van de Aziatische tijgermug (Aedes albopictus) te vertragen: “Wees muggen een steek voor”.
Dokter Wim Van Hooste, preventieadviseur-arbeidsarts
Mosquito Song (Queens of the Stone Age, 2002)
Er wordt gevraagd om elke tijgermug die je ziet te fotograferen en het geschoten plaatje meteen door te sturen naar de ‘Muggensurveillance’.
Deze ‘burgerwetenschap’ komt steeds meer op de voorgrond te staan, net zoals bij de teken en de ziekte van Lyme. De klimaatarts Joost Vertriest legde in zijn eerste interviews de klemtoon op de tijgermug(-campagne) (HUMO, 19 mei 2025).
De tijgermug is een klein zwart-wit beestje met een vrij irritant agressief karakter die overdag steekt. Hij is de helft kleiner dan de gewone huismug, die ’s nachts actief is. Ze blijven meestal binnen een straal van 200 meter van hun geboorteplaats.
Handel in gebruikte autobanden en handel in Lucky bamboo zijn de belangrijkste wegen van introductie op lange afstand (the usual suspects) (Ibáñez-Justicia, J Eur Mosquito Control Assoc, 2020). Autobanden waren in België de boosdoeners in 2004 en bamboo in 2014.
De kans dat deze mug in België ziek maakt, is momenteel nog klein (Brochure ‘Wees muggen een steek voor’, 2025). Maar wereldwijd is de mug het dodelijkste dier! Onder andere ziektes als chikungunya, dengue (knokkelkoorts), gele koorts, malaria, zika kunnen overgedragen worden met een muggensteek. Italië kende een uitbraak van chikungunya in 2007, dengue deed zich voor in Frankrijk (2010, 2013-2015) en ook in Kroatië (2012-2013) (Calzolari, Rep Parasitol, 2016).
Maken we van een mug een olifant? Van Bortel et al. vroegen zich af: zijn mosquito-borne diseases een hype of een echte bedreiging (Royal Academy for Overseas Sciences, Brussel, 2022)?
Het is een potentiële bedreiging voor de volksgezondheid (Monitoring van exotische steekmuggen in België (MEMO+), Samenvatting van monitoringsresultaten in 2024, 2025). Is een correcte bestrijdingsmethode, waarbij kleine populaties worden uitgeroeid op basis van de plaatsen nabij de doorgestuurde foto's en waar larven aangetoond zijn, een allesverslindende techniek?
Dat tijgermuggen zich vestigen op Belgische bodem is slechts een kwestie van tijd. In onze buurlanden hebben de muggen zich al gevestigd want ze overleven én planten zich daar al voort. Leg de tijgermug droog!
Het voorkomen van stilstaand water rondom het huis (bloempotschoteltjes, regentonnen, parasolvoeten, emmers, gieters) is als dweilen met de kraan open. Hoewel tijgermuggen niet houden van grotere volumes stilstaand water (vijvers, zwembaden). De muggen hebben echter een voorkeur voor (semi)stedelijk gebied. Daar is het een uitdaging om de broedplaatsen aan te pakken.
Het onder controle houden van de vectoren is geen sinecure en omvat: chemische interventies (insecticiden, larviciden met Bti), habitat-/bronbeheer, niet-chemische larviciden (olielaag, massale vangst van larven), populatievervangingsmethoden en genetische technieken (Weeratunga et al., Cochrane Database of Systematic Reviews, 2017, Issue 8, Art. No.: CD012759).
Maken we samen een groot verschil met deze campagne? Het is niet meteen met een kanon op een mug schieten, eerder met een groot waterpistool. Of ze de vestiging in België vertraagt is ook maar de vraag. Maar baat het niet, dan schaadt het niet.
