Vijf miljoen magistrale bereidingen in 2023
Uit een rapport van het RIZIV blijkt dat er in 2023 in totaal iets minder dan vijf miljoen magistrale bereidingen zijn vergoed en verstrekt in openbare apotheken. Gemiddeld zijn 4,4 van elke 100 verstrekte geneesmiddelen magistrale bereidingen. Huisartsen zijn de meest frequente voorschrijvers (in termen van volume), net als dermatologen (in termen van aandeel).
De magistrale bereiding is zeker nuttig, omdat sommige producten gewoon niet in geneesmiddelvorm op de markt verkrijgbaar zijn. Soms is het dus het enige alternatief.
Artsen kunnen ook voor een magistrale bereiding kiezen omdat ze het mogelijk maakt om de dosering aan te passen aan de patiënt, om de galenische vorm aan te passen zodat de patiënt het middel gemakkelijker kan innemen (vloeibare oplossing in plaats van tabletten) en om verschillende actieve ingrediënten te combineren.
De magistrale bereiding compenseert in bepaalde gevallen ook de tijdelijke onbeschikbaarheid van farmaceutische specialiteiten op de markt.
Een ander voordeel, en niet het minste, is dat de gemiddelde kostprijs van bereidingen afgeleverd in de apotheek lager is dan de gemiddelde kostprijs van farmaceutische specialiteiten afgeleverd in de apotheek (19 euro tegenover 34 euro), ook al is de aangeboden behandeling duidelijk niet vergelijkbaar.
Vooral occasionele voorschriften
Het RIZIV merkt op dat deze voorschriften in de meeste gevallen eenmalig zijn. "Van de 1,5 miljoen patiënten die in 2023 een magistrale bereiding kregen, ontving 51% er slechts één. Ongeveer 21% van deze patiënten had meer dan vier magistrale bereidingen nodig. De lijst met werkzame stoffen die worden vergoed voor magistrale bereidingen verandert niet veel, en de meeste van deze producten zijn al erg oud."
De ranglijst van de twintig meest gebruikte stoffen is sinds 2019 zeer stabiel gebleven. Het RIZIV heeft echter een aanzienlijke stijging waargenomen van preparaten op basis van Passiflorae Herbae Tinctura (+26%, voor de verzachtende effecten), en een sterke daling van methadon (-10%) en verbandmiddelen (-35%).
Magistrale bereidingen vertegenwoordigen een budget van €77 miljoen per jaar voor de ziekteverzekering en €18 miljoen voor de patiënten.
25% van de afleveringen van de dermatologen
Dermatologen schrijven verhoudingsgewijs de meeste magistrale preparaten voor (25% van hun voorschriften), voornamelijk in de vorm van zalven of lotions, met name op basis van betamethason, salicylzuur en erytromycine.
Reumatologen passen de dosering voornamelijk aan via magistrale preparaten. "Foliumzuur wordt voorgeschreven als supplement bij een specialiteit op basis van methotrexaat. Prednisolon wordt voornamelijk gebruikt voor reumatoïde artritis. Calciumcarbonaat is geïndiceerd voor de behandeling van osteoporose."
Oncologen gebruiken magistrale bereidingen om de bijwerkingen van de behandeling te verminderen: calciumcarbonaat, lidocaïne en corticosteroïden worden vaak voorgeschreven.
Kinderartsen gebruiken deze galenische vorm om de beperkingen van de pediatrische markt te omzeilen: nystatine, neomycine en natriumchloride behoren tot de meest voorgeschreven stoffen.
Internisten – op hun beurt – gebruiken natriumbicarbonaat voor patiënten met nierproblemen.
Bij huisartsen – die de meerderheid van de magistrale bereidingen voorschrijven (71%) – is de variatie het grootst: calciumcarbonaat (osteoporose), methadon (drugsverslaving), kinine (krampen), dexamethason en verbanden domineren. Let op: zogenaamde “passieve” verbandmiddelen maken nog steeds deel uit van het systeem, hoewel een overstap naar de status van medisch hulpmiddel wordt overwogen.
