NKO-artsen en esthetische aangezichtschirurgie: tijd voor een eerlijke herwaardering
België is vandaag het enige EU-land waar NKO-artsen wettelijk uitgesloten zijn van het uitvoeren van esthetische ingrepen in het gelaat en de hals — een regeling die moeilijk te verzoenen valt met medische, historische en internationale inzichten. De wet van 23 mei 2013 beperkt hun bevoegdheid tot de neus en oorschelpen, en houdt daarbij onvoldoende rekening met hun opleiding, expertise en de reële zorgvraag van patiënten.
Nochtans maken esthetische en reconstructieve aangezichtsprocedures van oudsher integraal deel uit van de NKO-specialisatie. Tijdens de Eerste Wereldoorlog legden NKO-chirurgen, zoals Sir Harold Gillies, de fundamenten voor de moderne plastische gelaatschirurgie. Vandaag genieten Belgische NKO-artsen een vijfjarige opleiding in hoofd- en halschirurgie met expliciete aandacht voor functionele én esthetische reconstructies.
Het is des te opmerkelijker dat NKO-artsen in België wél complexe ingrepen mogen uitvoeren zoals parotidectomieën, halsklierdissecties en schedelbasischirurgie — procedures die technisch en anatomisch bijzonder uitdagend zijn — maar hen esthetische behandelingen in hetzelfde anatomische gebied zoals een facelift of blefaroplastie worden ontzegd, hoewel deze ingrepen doorgaans minder ingrijpend zijn. Deze discrepantie onderstreept dat de huidige wetgeving niet langer aansluit bij de werkelijke competenties van NKO-artsen.
De Union Européenne des Médecins Spécialistes (UEMS) erkent deze competentie formeel. De European Training Requirements vermelden uitdrukkelijk esthetische en reconstructieve chirurgie van het gelaat als kernelement van de opleiding. De European Academy of Facial Plastic Surgery (EAFPS) organiseert sinds 1977 hooggespecialiseerde opleidingen en accrediteert jaarlijks fellows in facial plastic surgery — bijna 1.500 NKO-artsen zijn vandaag lid van deze academie.
"De restrictieve wetgeving creëert een vacuüm waarin patiënten in stijgende mate terechtkomen bij onbevoegden of in het illegale circuit."
In buurlanden zoals Frankrijk, Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk is het volstrekt vanzelfsprekend dat NKO-artsen esthetische procedures in het gelaat en de hals uitvoeren. België vormt hierop een uitzondering. De restrictieve wetgeving creëert een vacuüm waarin patiënten in stijgende mate terechtkomen bij onbevoegden of in het illegale circuit. De vraag naar esthetische behandelingen blijft stijgen, terwijl het aantal wettelijk bevoegde artsen kunstmatig wordt beperkt. Dit kan onbedoelde en potentieel schadelijke gevolgen hebben voor de patiëntveiligheid.
Bovendien rijmt deze beperking niet met EU-richtlijn 2018/958, die vereist dat beroepsreglementeringen proportioneel en goed onderbouwd zijn. De huidige Belgische regelgeving houdt onvoldoende rekening met de grondige chirurgische bekwaamheid van NKO-artsen op het vlak van gelaats- en halsprocedures, ongeacht of deze ingrepen een functioneel of esthetisch karakter hebben.
Het is opvallend dat België op dit vlak achterblijft, terwijl binnen ons land verschillende NKO-artsen inmiddels zijn gecertificeerd door het European Board for Certification in Facial Plastic and Reconstructive Surgery (EBCFPRS). Bovendien is er sinds 1 januari 2025 een officieel Belgisch fellowship facial plastic and reconstructive surgery in werking. Onze NKO-gemeenschap investeert dus aantoonbaar in hoogstaande opleiding en kwaliteitsbewaking, maar blijft wettelijk nog steeds beperkt in de uitoefening van esthetische aangezichtschirurgie.
Het is daarom wenselijk dat de regelgeving wordt aangepast aan de medische evidentie, de Europese kaders en de internationale praktijk. Op die manier kunnen NKO-artsen hun volledige expertise benutten in het belang van een veilige, kwalitatieve en patiëntgerichte zorg — ook wanneer het gaat om esthetisch gemotiveerde ingrepen.
