Kraantjes- en flessenwater niet helemaal vrij van pesticiden en PFAS
Kraantjes- en flessenwater is drinkbaar, maar niet helemaal vrij van pesticiden en PFAS. Dat stelt consumentenorganisatie Testaankoop, dat twintig stalen kraantjeswater vanuit verschillende Belgische gemeenten en dertig stalen flessenwater onderzocht.
Uit de stalen kraantjeswater blijkt dat het water over het algemeen drinkbaar is. Toch is ook duidelijk geworden dat pesticiden lang in het milieu blijven. Zo bevatte een staal uit Luik sporen van atrazine, een onkruidverdelger die sinds 2004 in Europa verboden is. De gemeten concentratie (21 ng/l) lag wel ver onder de wettelijke limiet (100 ng/l).
Het labo detecteerde ook metabolieten van verboden pesticides, soms zelfs boven de Europese limieten. Hoewel dat niet gevaarlijk is voor de gezondheid, wijst ook dat op langdurige vervuiling. Op het vlak van PFAS zijn de resultaten geruststellend. Er werden geen of slechts minieme sporen van PFAS gevonden, allemaal ruim onder de Europese drempelwaarde van 100 ng/l voor twintig specifieke soorten PFAS. De hoogste concentratie werd gevonden in Gent (18 ng/l), dat op die manier zelfs slechter scoort dan Zwijndrecht (12 ng/l).
Voor TFA (trifluorazijnzuur), een ultrakorte PFAS, is meer waakzaamheid geboden. De stof werd in negentien van de twintig stalen gedetecteerd. TFA is echter niet erkend als PFAS, maar Testaankoop zou dat wel graag zo zien, omdat de stof mogelijk ook gevolgen heeft voor de vruchtbaarheid. Als TFA zou erkend zijn als PFAS, zouden zestien van de twintig geteste gemeenten de Europese maximale norm voor PFAS van 500 ng/l overschrijden.
Flessenwater
Ook de kwaliteit van flessenwater is over het algemeen goed. Toch is het water niet zo puur als wordt voorgesteld. Zo is er in vier van de dertig stalen desphenylchloridazon vastgesteld. Dat is een metaboliet van het sinds 2021 verboden pesticide chloridazon.
PFAS werd enkel teruggevonden in het mineraalwater van het merk Ordal. Het ging om een minieme hoeveelheid. TFA was daarentegen te vinden in achttien stalen, met concentraties die in het geval van het mineraalwater van Ginstberg de Europese maximale norm van 500 ng/l overschreden.
Testaankoop wijst erop dat hoewel metabolieten van pesticiden, TFA en sporen van PFAS slechts in lage hoeveelheden zijn aangetroffen, ze op lange termijn zorgen baren, vooral voor kwetsbare mensen zoals zwangere vrouwen en baby's. "Deze forever chemicals hopen zich op in het milieu en in ons lichaam", klinkt het.
De consumentenorganisatie roept daarom op om in te grijpen bij de bron, door de productie en het gebruik van de stoffen stap voor stap te verbieden, zoals sommige landen al doen. Verder vraagt de organisatie om het principe van 'de vervuiler betaalt' toe te passen. "Het zijn niet de burgers die moeten opdraaien voor de kosten van waterzuivering, terwijl de vervuiling afkomstig is van de industrie en de landbouw", klinkt het. Tot slot vraagt Testaankoop de overheid om de aanwezigheid van de stoffen beter te monitoren en om de resultaten te publiceren, ter bescherming van de volksgezondheid en het milieu.
Kraan- of flessenwater?
Hoewel zowel kraan- als flessenwater in sommige gevallen vormen van verontreiniging bevatten, blijven ze over het algemeen binnen de toegestane limieten. Kraanwater is nog steeds het meest milieuvriendelijk en voordeligst. Het kost 200 keer minder dan flessenwater. In Brussel kost één liter kraanwater bijvoorbeeld zo'n €0,005, vergeleken met €1 voor een fles mineraalwater. De impact op het milieu is ook onmiskenbaar: transport, verpakking en recycling van de flessen hebben een veel grotere ecologische voetafdruk dan kraanwater.
Naast individuele voorkeur, zoals smaak, rechtvaardigen de specifieke behoeften van bepaalde groepen mensen het gebruik van flessenwater. Baby's en zwangere vrouwen zijn in sommige gevallen kwetsbaarder voor bepaalde stoffen in kraanwater, zoals chloraten en perchloraten, zelfs als die aanwezig zijn op niveaus die voldoen aan de huidige vastgestelde limieten. Als voorzorgsmaatregel wordt het gebruik van flessenwater met een stabielere samenstelling daarom aanbevolen voor zwangere vrouwen en baby's.
