Langdurige arbeidsongeschiktheid
Controle van langdurig zieken: vakbonden en patiëntenverenigingen verzetten zich tegen plannen van Vandenbroucke
De aankondiging afgelopen zaterdag in De Standaard en La Libre dat de minister van Volksgezondheid patiënten die al meer dan één jaar arbeidsongeschikt zijn opnieuw medisch wil laten onderzoeken voordat hun uitkering wordt verlengd, heeft opschudding veroorzaakt bij vakbonden en patiëntenverenigingen.
Vandenbroucke omschreef zijn nieuwe plannen zaterdag als een 'kleine revolutie': hij wil dat iedereen die langer dan één jaar een invaliditeitsuitkering krijgt, een volledig nieuwe medische aanvraag indient om zijn of haar uitkering te verlengen. Die aanvraag zou jaarlijks moeten worden herhaald. En inderdaad, zijn woorden bleken raak gekozen: het plan stuitte meteen op felle verontwaardiging bij vakbonden en patiëntenverenigingen.
ACV: meer aandacht voor preventie van beroepsziekten
De christelijke vakbond ACV waarschuwt in een reactie dat het plan van de minister niet mag uitmonden in een te snelle ‘genezing’ van patiënten, enkel om de lijst van langdurig zieken te verkleinen en hen vervolgens richting het OCMW te sturen. Bovendien zouden dergelijke controles ‘zeer ongepast’ zijn bij zware behandelingen, zoals bijvoorbeeld kanker.
De vakbond benadrukt ook het belang van preventie en wijst erop dat er nog steeds geen plan is om een ongezond werkklimaat te voorkomen. "Komen er voldoende controles en sancties voor bedrijven? En hoe stimuleren we werkgevers om een gezonde werkomgeving aan te bieden?", klinkt het. "Dergelijke plannen zijn cruciaal voor de preventie van beroepsziekten".
Groen: "Werk maakt ziek"
Bart Dhondt, voorzitter van Groen, is het eens met de reactie van de christelijke vakbond ACV en pleit voor een "gezonder werkklimaat".
"Langdurige arbeidsongeschiktheid is een groot probleem; op dat punt ben ik het volledig met de minister eens. Maar de enige reactie die ik van hem hoor, is het opvoeren van controles. Ik hoor niets over de oorzaak van het probleem, namelijk dat onze werkplek mensen ziek maakt."
Het Vlaams patiëntenplatform is niet blij
"We zijn niet blij, we zijn zelfs redelijk boos", zegt Eline Bruneel van het Vlaams Patiëntenplatform. "Enerzijds is het fijn dat personen met een chronische aandoening niet vergeten worden. Anderzijds lijkt het hierdoor alsof het probleem bij hen ligt, terwijl mensen echt wel willen werken." Volgens Bruneel is dit de zoveelste keer dat de doelgroep geviseerd wordt. De maatregel zorgt bovendien voor heel wat bezorgdheid en stress, terwijl veel langdurig zieken het al bijzonder moeilijk hebben, luidt het voorts.
IDEWE: stimulans in plaats van straf
Lode Godderis, professor arbeidsgeneeskunde aan de KU Leuven en CEO van de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDEWE), is ook bezorgd over de plannen van Vandenbroucke. "Het is belangrijk om niet alleen te kijken naar wat de persoon nog kan, maar ook naar wat de werkgever kan bieden. Deze twee aspecten moeten aan elkaar gekoppeld worden."
"Ik ben overtuigd van het feit dat werk kan bijdragen aan het genezingsproces. Het haalt mensen uit hun sociale isolement en is ook financieel positief", zegt Godderis. Tegelijkertijd maakt hij zich zorgen wanneer dit doel wordt nagestreefd via ‘controle’ en gekoppeld is aan het verlies van uitkeringen.
"Controle is niet hetzelfde als begeleiden. Werk moet ook gezien worden als een gezondheidsdoelstelling; als iets positiefs", legt Godderis uit, waarbij hij pleit voor stimulansen in plaats van sancties.
Vandenbroucke: "Van nul beginnen."
Volgens de minister van Volksgezondheid zitten momenteel bijna 300.000 Belgen in langdurige ziekte tot aan hun pensioen. Om dit groeiende probleem in te dammen, wil Vandenbroucke dat iedereen die al langer dan één jaar een invaliditeitsuitkering ontvangt, een nieuwe medische aanvraag moet indienen om zijn uitkering te verlengen. Die evaluatie zou jaarlijks moeten worden herhaald. Het plan geldt niet voor patiënten die volledig invalide zijn of zware behandelingen ondergaan, zoals bij kanker. De nieuwe maatregel zou naar schatting 100.000 van de 300.000 langdurig zieken treffen, al zijn de exacte cijfers op moment van schrijven nog niet bekend.
"Op lange termijn zou dit een besparing van enkele honderden miljoenen euro's kunnen betekenen voor de sociale zekerheid. Ook al is dat niet mijn eerste zorg", vult Vandenbroucke aan, die er in La Libre op wijst dat "er voor het boekjaar 2025 een tekort aan inkomsten is van 1,7 miljard euro".
