Gezond ouder worden zonder medicijnen?
Volgens dokter Rudy Proesmans is gezonde voeding het allerbeste medicijn. Daarbij zijn voedingssupplementen volgens hem onmisbaar.
Rudy Proesmans noemt zichzelf orthomoleculair arts. Op de achterflap wordt zijn aanpak duidelijk omschreven: “op basis van een bloedonderzoek schrijft hij de patiënt een dieet op maat voor, met eventuele supplementen.”
Het boek begint met een overzicht van wat een gezond en evenwichtig dieet inhoudt. Proesmans stipt daarbij terecht aan dat de gemiddelde Belg nog te vaak ongezond eet, met te veel suiker en te veel vetten, en wijst op het mediterrane dieet als ideaal. Maar zelfs bij een uitgebalanceerd voedingspatroon zijn supplementen volgens hem onmisbaar.
"Eigen referentiewaarden"
De kernboodschap van het boek is als volgt verwoordt op pagina 119: "Optimaal gezonde voeding, in combinatie met veel bewegen en aan je mentale gezondheid werken, is niet voldoende om optimaal gezond te blijven. Daarvoor heb je extra ondersteuning nodig, en wel in de vorm van voedingssupplementen."
Daarin wijkt Proesmans af van gangbare adviezen die supplementen alleen aanraden aan specifieke doelgroepen (foliumzuur voor vrouwen met een zwangerschapswens; vitamine D voor kinderen of ouderen; vitamine B12 voor veganisten) of bij een vastgestelde deficiëntie.
Dat uit een bloedonderzoek bij de huisarts meestal geen tekort blijkt, wuift Proesmans weg: de referentiewaarden die medische labo’s hanteren, zouden niet deugen. “Bloedwaarden worden vaak als normaal beoordeeld, terwijl je in werkelijkheid tekorten kunt hebben”, schrijft hij.
De oplossing? Volgens Proesmans moet elke patiënt zijn ‘eigen referentiewaarden’ leren kennen — met hulp van een orthomoleculair arts.
Het risico op overdosering door supplementen te slikken schuift hij van tafel. Volgens Proesmans worden in onderzoek naar de gevaren van supplementen ‘systematisch fouten gemaakt’, en/of de onderzoekers hebben een link met de farmaceutische industrie. En die heeft geen recht van spreken, vindt hij, want in Europa zouden jaarlijks 200.000 mensen overlijden door verkeerd gebruik van geneesmiddelen.
In hoeverre dat een argument is om de veiligheid van supplementen niet grondig te onderzoeken is deze recensent niet helemaal duidelijk. Er zijn degelijke toxicologische studies en meta-analyses te vinden die de veiligheid van supplementen objectief beoordelen. Proesmans vermeldt "voor de volledigheid" ook dat er studies bestaan die geen positieve effecten van vitaminen- en mineralensupplementen aantonen (p. 155).
Ziekte aanpakken met voeding?
In deel 2, “Een voedingsaanpak van hedendaagse ziekten en aandoeningen”, wordt het ijs waarop de auteur zich begeeft nog gladder. Proesmans kaart (terecht) aan dat er te veel naar klassieke geneesmiddelen gegrepen wordt en dat er overconsumptie van medische beeldvorming is.
Hij pleit voor meer preventie om ziektes te voorkomen, met een gezond dieet – zoals al vermeld, aangevuld met supplementen –, cardio- en krachttraining, aandacht voor mentale gezondheid, niet roken en alcoholgebruik beperken.
Maar ook bij het curatieve hebben volgens hem supplementen een grote rol te spelen. Wie leidt aan chronische vermoeidheid en fibromyalgie, vindt in het boek een lijstje met dertien supplementen “die je kunt uitproberen en kijken of de symptomen verbeteren”. Baat het niet, dan schaadt het niet, want “ze zullen in elk geval bijdragen aan de versterking van je immuunsysteem.”
Ook depressie kan volgens Proesmans behandeld worden met een aanpassing van het dieet en een dosis supplementen. De SMILES-studie waarnaar hij in dit verband verwijst, voldoet volgens critici niet aan de vereisten voor een degelijke RCT.
U vraagt zich inmiddels misschien af waarom we aan dit boek aandacht besteden in Artsenkrant. Wel, als u ooit te maken krijgt met een patiënt die ivermectine wil nemen omdat dat ontwormingsmiddel “kankercellen minder chemoresistent maakt” (een claim die voor zover wij konden nagaan niet gestaafd wordt door klinische studies bij mensen), weet u welke klok die heeft horen luiden.
Rudy Proesmans, Gezond ouder worden zonder medicijnen. Over de kracht van voeding, beweging en levensstijl. Pelckmans, 2025.
