Slechte raadgevers 

Technologie evolueert aan een razend tempo. Sneller dan we gewend zijn, en al zeker in gezondheidszorg. En dat brengt wel één en ander teweeg. Helaas is dat bij heel wat mensen angst voor het onbekende. Gaat technologie onze job overnemen? Is AI echt het einde van de mensheid? Welke rol gaan we nog hebben in de toekomst?

Tom Braekeleirs - HealthNerd, Innovation Catalyst & Storyteller 

Terechte vragen. Maar angst is een slechte raadgever. Alleen heeft overleving ons geleerd dat mensen die de hele tijd op hun meest alerte (en angstige) niveau zijn, het wel degelijk hebben overleefd. De vrolijk om zich heen kijkende, door het leven fluitende eeuwige optimist heeft het niet gehaald.

Waarom niet? Omdat hij, terwijl hij naar de fladderende vlinders keek, niet zag dat een sabeltandtijger op de loer lag, die behoefte had aan een kleine versnapering. En weg was de optimist. “Zie je wel”, zei de pessimist, “hij had maar beter moeten opletten.”

En die patronen zitten diep in onze hersenen ingesleten. Generatie na generatie hebben we geleerd om voorzichtig te zijn. Voorzichtig op de baan, voorzichtig met vreemden, wees een beetje spaarzaam, niet te zot, hé. En ga zo maar door. Menige (groot)ouder heeft meermaals dit advies gegeven.

Dus het mag niet verbazen dat mensen vandaag op dezelfde reflexmatige manier reageren als het gaat over technologie: AI specifiek, of digitalisering in de brede zin.

Maar er zijn geen sabeltandtijgers meer. Althans niet letterlijk. Die zijn vervangen door hackerscollectieven, mensen met slechte bedoelingen, schurkenstaten en – laten we maar alles op een hoop gooien – techbedrijven. Dat wil men ons toch laten geloven.

Mijn pleidooi is er vooral één voor minder angst: minder angst voor technologie, minder angst voor techbedrijven.

Echter, de uitdagingen in de gezondheidszorg zijn groot, heel groot: een tekort aan mensen, te veel patiënten, te weinig middelen, nood aan herstructurering – maar onmiddellijk tegenkanting van iedereen die voor of tegen iets is. Maar het zal toch moeten gebeuren. Niemand kan dit alleen.

Het is niet de eerste maal – en zal ook niet de laatste keer zijn – dat ik een pleidooi hou voor ecosysteemdenken. Ecosystemen zijn precaire balansen, waar verschillende organismen mekaar in stand houden. Maar in ecosystemen zijn er geen winnaars en verliezers (maar organismen die meespelen om te overleven, niet om te winnen). Er bestaat geen quid pro quo in een ecosysteem.

Mijn pleidooi is er vooral één voor minder angst. Minder angst voor technologie. Minder angst voor techbedrijven. Dit is een pleidooi voor tech-optimisme. En dat is niet hetzelfde als blind optimisme, wat je makkelijk associeert met Amerikaans cheerleader-enthousiasme. “Everything is awesome”, weet je wel.

Het is tijd voor een Europese variant. Iets wat ik omschrijf als realistisch naïef optimisme. We mogen niet blind zijn voor de realiteit, maar het mag ons niet immobiliseren, en al zeker niet als het ingegeven is door angst. Weg met die innerlijke sabeltandtijger-zoekende stem in je hoofd. Adopteer liever een ‘wat-als’ mindset. Het zou zo maar eens moeten lukken…