'Droomgaardgesprekken: natuur als medicijn voor mens en planeet'

TRANSITIE Waar meer dan tien jaar geleden nog een maisveld lag, is nu de Droomgaard van huisarts op rust dr. Eric Boydens te vinden. Daar organiseert hij activiteiten die te maken hebben met natuur en gezondheid, met een focus op transitie.

In zijn praktijk begeleidde dr. Eric Boydens jarenlang veel mensen met een burn-out. Daarbij merkte hij dat het niet om louter individuele problemen ging, maar dat er bredere oorzaken speelden. “Steeds vaker zag ik hoe moeizaam de re-integratie verliep. Mensen konden moeilijk opnieuw aarden op de werkvloer, terwijl de druk van de ‘rat race’ onmiddellijk terugkeerde. Sommige patiënten zeiden mij: ‘Er verandert toch niets. Ik verval weer in mijn oude gewoontes.’ Dat zette me aan het denken over hoe onze samenleving is georganiseerd en hoe onze economie zich daaromheen positioneert.”

Boydens vervolgt: “Ik merkte dat collega’s met gelijkaardige vragen worstelden. Huisarts dr. Anneleen De Bonte vroeg mij eens: ‘Is het niet de aarde zelf die de grootste patiënt is? Want ook onze planeet raakt opgebrand en daarmee ook haar bewoners.’ Paus Franciscus zei het al, de aarde heeft koorts.”

“Gezond zijn is voor de mens een natuurlijke toestand. Als je ziek wordt, komt dat omdat de natuur 'ontspoord' is vanwege het lichamelijk of geestelijk uit balans zijn. Het verlies aan biodiversiteit en de achteruitgang van onze ecosystemen zetten mij aan tot nadenken. Moet ik als arts blijven focussen op re-integratie en mensen zo snel mogelijk terug naar het werk begeleiden? Of moet ik ook de onderliggende problematiek meenemen? Petra De Sutter verwoordt dat mooi in haar vernieuwde Eed van Hippocrates: 'Artsen moeten over de disciplines heen samenwerken en meer aandacht hebben voor onze leefomgeving en het bredere ecosysteem'”, zegt Boydens, die tevens een van de initiatiefnemers is van Doctors4Doctors, de vzw die hulp biedt aan artsen die kampen met burn-out.

Droomgaardgesprekken

Uit deze reflectie ontstond bij Boydens het idee voor de Droomgaardgesprekken: bijeenkomsten in zijn rustgevende boomgaard in Broechem waar ruimte is voor nieuwe ideeën en inzichten. “Ik noem de boomgaard een paradijs, wat in het Hebreeuws omheinde tuin betekent”, legt hij uit. “Veel thema’s die we bespreken zijn gerelateerd aan de natuur, waarbij telkens één spreker centraal staat die inzichten deelt vanuit zijn of haar expertise. Dat kan gaan over gezonde plantaardige voeding, nieuwe vormen van therapie of over samenwerking; hoe evolueren we van het individuele naar het gemeenschappelijke?”

Boydens benadrukt dat de groep bezoekers zeer divers is. “Artsen, boeren, maar ook architecten die werken rond nieuwe landschapsvormen: het is een brede mix. Deze plek groeit zo uit tot een ontmoetings-, inspiratie- en leerplek.”

Om de gesprekken in de boomgaard verder te ontwikkelen, werd de Droomgaard verbonden aan de leerstoel Zorg en Natuurlijke Leefomgeving van de Universiteit Antwerpen. Deze leerstoel werd opgericht om het effect van natuur op gezondheid wetenschappelijk in kaart te brengen. “Intussen lopen daar verschillende doctoraten die samenwerken met zorginstellingen, waaronder woonzorgcentra en psychiatrische instellingen. Een voorbeeld is het psychiatrisch centrum in Zoersel: wanneer mensen mentale klachten ervaren, gaan ze er wandelen in de omliggende bossen in plaats van onmiddellijk te worden geïsoleerd. Het is een bevestiging van de kracht van de natuur, iets wat men hier in de boomgaard komt ervaren.”

“Ook hebben we hier een groep senioren die komt tuinieren. Ze genieten ervan om in de tuin te werken, en het doet hen zichtbaar deugd om in de natuur te zijn. Uit onderzoek van de Antwerpse leerstoel weten we dat twee uur per week in de natuur doorbrengen het risico op cardiovasculaire aandoeningen met 34% kan verlagen.”

'Mensen gaan onder impuls van deze natuurlijke locatie reflecteren'

Positieve Gezondheid

Boydens zegt dat zijn aanpak aansluit bij het gedachtegoed van Positieve Gezondheid, waarbij niet de afwezigheid van ziekte centraal staat, maar het vermogen om veerkrachtig in het leven te staan. “Ik zie burn-out vaak als een keuzeprobleem: keer ik terug naar een goedbetaalde baan waar ik ongelukkig was, of kies ik voor een andere weg waarin mijn talent beter tot zijn recht komt en waar ik wél gelukkig van word? Dat maakt de Droomgaardgesprekken zo relevant: mensen inspireren en motiveren elkaar door ervaringen en inzichten uit te wisselen. Mensen gaan onder impuls van deze natuurlijke locatie reflecteren en zoeken naar andere invalshoeken om hun situatie te bezien."

“Wat me opvalt is dat mensen met een burn-out vaak in een tunnel zitten. Maar naarmate ze hier vaker komen, beginnen ze kleine dingen op te merken. Ze zien appels aan de bomen hangen en beleven de omgeving weer bewuster. Sommigen merken zelfs kleine details op, zoals: ‘Amai, hier fluiten zoveel vogels!’”

>> Meer lezen: ericboydens.be