Thuiswerk: Home Sweet Home?
De COVID-19 pandemie heeft de acceptatie van thuiswerk verhoogd. Is thuiswerk ook beter voor de mentale gezondheid?
Dokter Wim Van Hooste, preventieadviseur-arbeidsarts
Voor de COVID-19 pandemie werd er in België, zoals in zoveel Westerse landen, maar sporadisch thuiswerk verricht. Vele werkgevers stonden er jarenlang niet voor te springen om telewerk toe te staan. De schrik zat er diep in dat er minder (kwalitatief) werk geleverd zou worden. Maar nood brak wet. Het virus zorgde voor een gigantische toename van thuiswerk.
In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen is thuiswerk niet altijd de sleutel-op-de-deur oplossing voor mentaal welzijn van werknemers. In een Canadese studie gebaseerd op zelfrapportage - uitgevoerd bij meer dan 24.000 volwassenen in 2022 - werd de vraag gesteld 'Is working from home good for mental health and well-being?' (Chaput et al., Mental Health & Prevention, 2025).
De Canadese wetenschappers onderzochten mentale gezondheid door middel van een steekproef uit de hele bevolking. De studie ging na of uitsluitend werken van thuis gelinkt kon worden aan mentale gezondheid, life satisfaction, en life & work stress. Let wel, de studie keek niet naar hybride werken (waarbij thuiswerk en kantoorwerk afwisselen)!
Er werden geen significante associaties gevonden tussen werkplek en life stress, levensvoldoening, zoals gerapporteerd door de deelnemers zelf. Hoe moeten we deze bevindingen nu interpreteren en er conclusies aan verbinden?
De studie zou door onder andere haar omvang een representatieve steekproef van de Canadese bevolking moeten zijn. Vroegere studies werden vaak bij kleine(re) populaties opgezet, zoals een Poolse studie bij 494 werknemers (Zolnierczyk-Zreda et al., Int J Occup Med Environ Health, 2025). De Braziliaanse studie van Griep et al. bij 2.318 werknemers is daarop een welgekomen uitzondering (Front Psychol, 2022).
De Canadese enquête werd afgenomen na de pandemie, wat de resultaten mogelijk beïnvloedt.
Mentale gezondheid is een complex en multifactorieel aspect van welzijn. Het welzijn wordt beïnvloed door biologische, psychologische, omgevings- en levensstijlfactoren, maar niet te vergeten zijn life events, culturele en maatschappelijke invloeden, en persoonlijke keuzes.
Mann & Holdsworth gingen meer dan 20 jaar geleden al op zoek naar de link tussen thuiswerk enerzijds en stress, emoties en gezondheid anderzijds (New Technol Work Employ, 2003). Er zijn zeker voordelen aan thuiswerk. Minder pendelen van en naar de kantoorsetting, wat ook goed is voor het milieu en voor de preventie van arbeidswegongevallen. Het geeft een comfortgevoel. Er is een betere work-life balance mogelijk. Voor werknemers met een chronische aandoening biedt het ook soelaas.
Time management thuis is vaak minder goed
Nadelen zijn onder meer het vervagen van grenzen tussen werk en privéleven (Wöhrmann et al., New Techn Work Employ, 2020; Figueiredo et al., Int J Environ Research Publ Health, 2024). Tevens zijn er minder of geen sociale face-to-face interacties wat zorgt voor isolement en eenzaamheid.
Sommige werknemers voelen zich ‘vergeten’ door de werkgever. De carrièrekansen zouden stagneren. Het time management thuis is vaak minder goed. Daarom is het onontbeerlijk om routine aan te houden voor wat betreft de maaltijden, de slaap en de ontspanning tussendoor.
De mentale gezondheid kan verstoord worden door angst, stress, depressie, ontbreken van eigenwaarde, onzekerheid, psychosomatische problemen en uitputting (Figueiredo et al., Int J Environ Research Publ Health, 2024). Lunde et al. vonden tegenstrijdige resultaten voor uitputting en burn-out (BMC Publ Health, 2022).
Meer studies van goede kwaliteit zijn noodzakelijk (RCTs), met hogere GRADE-scores, met voldoende deelnemers, die representatief zijn, en die weinig response and recruitment biases kennen (Lunde et al., BMC Publ Health, 2022; Blank et al., Public Health Research, 2023).
