Europees gezondheidsbeleid in beweging
EU zet in op innovatie en veerkracht in zorg
De Europese Commissie wil de gezondheidszorg in de EU innovatiever, competitiever en toekomstbestendig maken. Met een nieuw pakket maatregelen richt ze zich tegelijk op biotechnologie, medische hulpmiddelen en cardiovasculaire gezondheid. De voorstellen hebben ook duidelijke implicaties voor artsen en zorgsystemen in de lidstaten.
Filip Ceulemans
De Europese Commissie stelde recent een ambitieus gezondheidspakket voor dat de zorgsector structureel moet versterken. De maatregelen combineren economische, technologische en volksgezondheidsdoelstellingen en zijn bedoeld om de Europese Unie beter te wapenen tegen vergrijzing, chronische aandoeningen en toenemende internationale concurrentie .
Biotech Act
"Vergrijzing en de toename van het aantal chronische aandoeningen betekenen een grote uitdaging voor onze gezondheidszorgsystemen die gebaseerd zijn op universele dekking", zegt Europees commissaris voor Volksgezondheid Olivér Várhelyi.
Een eerste pijler van het pakket is de Europese Biotech Act. Biotechnologie is een snelgroeiende sector in Europa, goed voor meer dan 900.000 banen, vooral in de gezondheidszorg. Toch blijft Europa volgens de Commissie achter op mondiale spelers door versnipperde regelgeving, beperkte financiering en trage markttoegang. De Biotech Act moet die knelpunten aanpakken door onderzoek en productie in Europa aantrekkelijker te maken, klinische studies sneller grensoverschrijdend goed te keuren en innovatieve therapieën – waaronder AI-gestuurde en gepersonaliseerde behandelingen – sneller bij patiënten te brengen. Voor artsen kan dit op termijn betekenen dat nieuwe behandelingen sneller beschikbaar worden binnen het Europese zorgkader.
Safe Hearts Plan
Een tweede luik focust op cardiovasculaire aandoeningen, nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak in Europa. Met het nieuwe Safe Hearts Plan presenteert de Commissie voor het eerst een geïntegreerde EU-aanpak voor preventie, vroegdetectie en behandeling. De nadruk ligt op gepersonaliseerde risicovoorspelling, het aanpakken van leefstijlfactoren zoals roken en ongezonde voeding, en het beter benutten van data en artificiële intelligentie in de zorg. Opvallend is de expliciete aandacht voor gezondheidsongelijkheid: verschillen in cardiovasculaire sterfte tussen en binnen lidstaten moeten systematisch opgevolgd worden via dashboards en nationale actieplannen. Dat sluit aan bij de klinische realiteit waarin sociaal-economische factoren steeds vaker als medebepalend worden erkend.
Meer lezen: EU lanceert ambitieus plan voor hartgezondheid
Daarnaast stelt de Commissie een grondige vereenvoudiging van de regelgeving rond medische hulpmiddelen voor. Hoewel Europa wereldleider is in deze sector, ervaren fabrikanten en zorginstellingen vandaag vertragingen en administratieve lasten. De hervorming moet conformiteitsprocedures stroomlijnen, digitale processen versterken en de rol van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) uitbreiden. Voor clinici is vooral de belofte relevant dat veilige en innovatieve hulpmiddelen sneller beschikbaar zouden worden, zonder in te boeten aan patiëntveiligheid. Tegelijk zal de EMA ook tekorten aan kritische medische hulpmiddelen monitoren, wat de bevoorradingszekerheid moet verbeteren.
Volgens de Commissie kunnen deze maatregelen samen leiden tot aanzienlijke kostenbesparingen, geschat op meer dan 3 miljard euro per jaar, vooral door minder administratieve lasten. Maar de bredere ambitie reikt verder: een veerkrachtig gezondheidssysteem dat innovatie stimuleert, ongelijkheden verkleint en zorg toegankelijk houdt voor een vergrijzende bevolking.
Vitaal belang
"De Europese Unie is wereldleider in medische hulpmiddelen. Onze regels moeten duidelijkheid, voorspelbaarheid en flexibiliteit bieden om dat leiderschap te behouden en te blijven leveren voor patiënten", zegt Valdis Dombrovskis, Europees commissaris van Economie en Productiviteit. "Vandaag vereenvoudigen we procedures, werken we knelpunten weg en versterken we de regelgevende zekerheid en voorspelbaarheid voor fabrikanten en overheden, terwijl patiëntveiligheid onze hoogste prioriteit blijft. Dit zal de toegang tot innovatieve medische hulpmiddelen versnellen en het concurrentievermogen versterken van een sector die van vitaal belang is voor de Europese economie."
De voorstellen worden nu voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad. Voor artsen en zorgprofessionals betekent dit pakket geen onmiddellijke praktijkwijzigingen, maar wel een duidelijke beleidsrichting. Europa wil een gezondheidszorg die sneller innoveert, beter samenwerkt over grenzen heen en beter inspeelt op de noden van patiënt én zorgverlener in de komende decennia.
