'De Belgische pneumologie staat aan de top in Europa'

STEM UIT HET VELD Prof. Florence Schleich, de nieuwe voorzitster van de Belgian Respiratory Society, heeft een duidelijk doel voor ogen voor de Belgische pneumologische gemeenschap: de kwaliteit van de respiratoire zorg harmoniseren, de nationale registers versterken en de stem van de pneumologen verdedigen tegen een achtergrond van hervorming van de nomenclatuur.

De nieuwe voorzitster pleit voor een vroegere detectie van ziekten van het ademhalingsapparaat, meer samenwerking met de eerstelijnszorg en resolute investering in preventie en de strijd tegen roken en dampen.

Artsenkrant: U bent verkozen tot voorzitster van de BeRS voor 2025-2026. Wat zijn uw drie prioriteiten voor de BeRS en de Belgische pneumologen?

Prof. Florence Schleich: Een eerste prioriteit betreft de toegang tot en de kwaliteit van de zorg voor patiënten met een ziekte van het ademhalingsapparaat en een geharmoniseerde behandeling van de patiënten in alle Belgische centra. Dat houdt in: een geharmoniseerd zorgbeleid, vroege detectie van chronische ademhalingsziekten en verdere terugbetaling voor een kwalitatief hoogstaande geneeskunde in België.

Ik ben in januari 2025 benoemd tot voorzitster van de BeRS. We hebben sindsdien al meerdere “nationale richtlijnen” opgesteld voor de behandeling van ademhalingsziektes (criteria voor verwijzing van patiënten voor plaatsing van bronchiale kleppen of longtransplantatie, richtlijnen voor meting van de longvolumes, stellingname van de BeRS ten aanzien van de e-sigaret en dampen,...). We zijn ook documenten aan het opstellen over interstitieel longlijden, slaapproblemen en kanker.

We willen streven naar een geïntegreerd traject voor chronische ademhalingsziekten zoals ernstig astma, COPD en bronchiëctasieën. We moeten bijvoorbeeld samenwerken met de huisartsen teneinde vaker een spirometrie uit te voeren om ademhalingsziektes in België tijdig te detecteren. Slechts 10% van de huisarts voert routinegewijs een spirometrie uit. We moeten samenwerken met de huisartsen om het gebruik van spirometrie in de eerstelijnszorg te verhogen.

We werken samen met de Belgian Lung Fundation (BeLF) aan een nationaal plan voor chronische ademhalingsziektes (…). Om de stem van de pneumologen te laten horen), hebben we al contact genomen met het cabinet van de minister voor Volksgezondheid over de slaapconventie, ergospirometrie en de zuurstofconventie (…). Onze doelstelling op lange termijn is duidelijk: met de BeLF naar een ‘generatie zonder tabak’.

Mocht u een directe boodschap kunnen geven aan de beleidsmensen, wat zou u als pneumologe en voorzitster van de BeRS dan zeggen?

Investeren in preventie en opsporing van ademhalingsziekten is absoluut noodzakelijk. De strijd tegen roken en regulering van vapen moeten prioritair zijn voor de volksgezondheid en de gezondheid van de maatschappij. Roken is nog altijd de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak ter wereld. Elke dag gaan levens verloren, worden gezinnen getroffen en moet het gezondheidszorgstelsel er zeer veel geld voor betalen. Het risico van dampen mag niet worden weggewuifd. We hebben in de BeRS een werkgroep opgericht in samenwerking met de BeLF, die dat uiterst belangrijke thema gaat aansnijden. In de literatuur zijn er niet genoeg aanwijzingen dat e-sigaretten en andere van tabak afgeleide producten op lange termijn minder toxisch zouden zijn. De meeste studies die besluiten tot een geringere toxiciteit, zijn gefinancierd door de tabaksindustrie. Die producten bevatten zware metalen en vluchtige organische bestanddelen, die toxisch kunnen zijn voor de luchtwegen en het hart- en vaatstelsel.

Als wetenschappelijke vereniging in het respiratoire vakgebied zijn we dan ook verontrust over de toenemende populariteit van e-sigaretten onder jongeren, die nog wordt versterkt door de aantrekkelijke smaken die door de industrie worden aangeboden en de bijbehorende marketing. Aangezien hun brein nog niet volgroeid is, zijn jongeren bijzonder kwetsbaar voor verslaving. We pleiten voor strenge wetgeving. Een voorbeeld daarvan is de recente afschaffing van wegwerp-e-sigaretten en het verbod op de verkoop van e-sigaretten met aantrekkelijke aroma's die de verslaving van Belgische jongeren bevorderen.

Belgische longen mogen alleen schone lucht inademen. We ondersteunen strategieën voor gezondheidsvoorlichting, zoals het project “vapenjouwkeuze” dat momenteel in Belgische scholen loopt, en moedigen de ontwikkeling ervan aan. We hebben vandaag de historische verantwoordelijkheid om de vicieuze cirkel van verslaving te doorbreken die tabak al eeuwenlang in stand houdt.

'Onze doelstelling op lange termijn is een generatie zonder tabak.'

Welke mogelijkheden ziet u om de pneumologie aantrekkelijker te maken voor jonge artsen?

De pneumologie is, ook vanuit het oogpunt van de volksgezondheid, een belangrijk specialisme. Als je longarts wordt, kies je voor een specialisme dat ten dienste staat van de ademhaling van de patiënten en van de hele maatschappij. Jonge artsen moeten informatie krijgen over de diversiteit van de pneumologie: obstructief longlijden, interstitieel longlijden, tal van technische handelingen, oncologie, slaap, revalidatie, urgenties en intensieve zorg, infecties, ziektes van de longbloedvaten, research,… De pneumologie is een volledig en diep menselijk specialisme, dat de patiënten vaak op lange termijn volgt.

'Ik zou graag een nationaal platform voor telemonitoring ontwikkelen.'

Registers, AI, biomarkers, voorspellende tools. Loopt België voorop, hinkt België achterop of ligt het gewoon in de middenmoot inzake gegevens en innovaties in de pneumologie?

 De Belgische pneumologie is uiterst talentvol inzake research en hoort bij de Europese en zelfs de wereldtop. Het verzamelen van gegevens en registers zijn voor ons prioriteiten. We moeten beschikken over goede Belgische gegevens om onze patiënten beter te begrijpen, onze resultaten te meten en de zorg in België te verbeteren. We beschikken over een Belgische register voor ernstig astma (BSAR), waarvoor we nauw samenwerken met het Europese SHARP-register. We hebben ook een register voor longfibrose en een COPD-register zit in de steigers.

We zijn een van de eerste Europese landen geweest die een register voor ernstig astma hebben ontwikkeld. We krijgen daarvoor geen hulp van de federale overheid. De pneumologen coderen de gegevens van hun patiënten op vrijwillige basis omdat ze overtuigd zijn van het nut van registers van ernstige ziektes. Tal van Belgische centra werken aan de ontwikkeling van artificiële intelligentie. AI kan helpen bij het interpreteren van een longfunctieonderzoek , kan het aantal cellen in opgewekte sputa tellen, detecteert afwijkingen op een CT-scan van de thorax, verzamelt gegevens en faciliteert het delen van gegevens tussen patiënten, huisartsen en specialisten.

Ik zou graag een nationaal platform voor telemonitoring ontwikkelen om de patiëntenzorg te verbeteren en het eenvoudiger te maken om bijgehouden gegevens te delen tussen de patiënt, de huisarts en de pneumoloog. Een app die op de mobiele telefoon kan worden gedownload, die symptomen verzamelt in de vorm van gevalideerde vragenlijsten, de door de patiënt gebruikte behandelingen registreert en kleine apparaten koppelt waarmee thuis spirometrie kan worden gemeten. Een dergelijk programma zou de zorg voor patiënten met chronische aandoeningen van de luchtwegen (preventie en behandeling van exacerbaties) en de communicatie met de huisarts en specialist verbeteren.